Hiểu biết về cholesterol: Điểm tốt và điểm xấu.
Cholesterol là một chất giống như sáp, là chất béo được tìm thấy trong mỗi tế bào của con người, thực hiện nhiều chức năng quan trọng, bao gồm:
⦁ Hình thành màng tế bào
⦁ Bộ điều khiển tín hiệu và dẫn truyền thần kinh.
⦁ Tiền chất của hormone, dịch mật và vitamin D [1].
Hình 2: Phân loại cholesterol
Khi nói đến chức năng của hệ tim mạch, bản thân cholesterol không có vấn đề gì, mà vấn đề nằm ở chất vận chuyển (AKA lipoprotein) và nơi chúng vận chuyển cholesterol đến. Những lipoprotein này có thể được chia thành nhiều loại khác nhau, loại có liên quan nhiều nhất bao gồm:
- Loại tốt (HDL, Cholesterol lipoprotein mật độ cao): Những chất này vận chuyển cholesterol tự do từ các mô của chúng ta đến gan thông qua ruột để đào thải.
- Loại xấu (LDL, Cholesterol lipoprotein mật độ thấp: Những chất này vận chuyển cholesterol từ gan đến các mô. Một lượng nhỏ là cần thiết, tuy nhiên với hàm lượng quá nhiều có thể tích tụ trong mạch máu và góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch [2].
Hệ vi sinh vật đường ruột ảnh hưởng đến cholesterol như thế nào?
⦁ Chuyển đổi thành Coprostanol: Một số chủng vi khuẩn đã chứng minh khả năng chuyển đổi cholesterol thành một chất được gọi là coprostanol. Do cấu trúc của nó, coprostanol được hấp thu kém qua niêm mạc ruột và dễ dàng bài tiết qua ruột, làm cho nó trở thành một con đường loại bỏ cholesterol hiệu quả. Một lượng lớn coprostanol được tìm thấy trong phần có liên quan đến cholesterol lành mạnh, các nhà nghiên cứu hàng đầu tin rằng vi khuẩn chuyển đổi cholesterol-coprostanol đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì lượng cholesterol ổn định ở những người khỏe mạnh.
⦁ Phân hủy dịch mật: Dịch mật được tổng hợp bởi cholesterol và tạo thành một phần thiết yếu của quá trình tiêu hóa chất béo. Trong khi hầu hết các axit mật được tái hấp thu và tái chế trở lại gan, khoảng 5% được chuyển hóa bởi các vi khuẩn đường ruột, làm cho nó trở thành một con đường bài tiết quan trọng khác của cholesterol.
⦁ Bẫy cholesterol: Một số chủng vi khuẩn nhất định có thể hoạt động giống như máy hút bụi, chúng hút hết cholesterol trong ruột để tạo thành một phần màng của chúng. Quá trình này được cho là mang lại lợi ích bảo vệ vi khuẩn.
Hình 3: Một số vi khuẩn thuộc nhóm Lactobacillus và Bifidobacterium có hiệu quả trong việc giảm béo và tránh tăng cân
Mặc dù khả năng điều hoà cholesterol là đặc trưng cho từng chủng vi khuẩn, nhưng các chủng này đa phần thuộc chi Lactobacillus và Bifidobacterium là các lợi khuẩn bản địa có trong hệ vi sinh đường ruột của người [1]. Gần đây, có nghiên cứu về khả năng điều hoà cholesterol của loài Bacillus coagulans.
Bạn biết không?
Khoảng 80% lượng cholesterol trong cơ thể được sản xuất bởi gan và 20% còn lại đến từ thực phẩm. Có một mối liên hệ giữa chế độ ăn uống – vi sinh vật – cholesterol. Một trong những cách hiệu quả nhất để hỗ trợ một hệ vi sinh vật và cholesterol lành mạnh là thông qua một chế độ ăn uống lành mạnh. Các chuyên gia dinh dưỡng đã khuyến cáo rằng:
⦁ Chất béo: Ăn ít chất béo tổng hợp hơn, với tỷ lệ chất béo không bão hòa tăng lên (ví dụ: cá hồi và dầu oliu) so với chất béo bão hóa (ví dụ như sản phẩm từ động vật), đã cho thấy việc tăng số lượng vi khuẩn vó lợi cho đường ruột và giúp hỗ trợ cân bằng cholesterol.
⦁ Chất xơ: Thực phẩm chứa chất xơ không chỉ là loại thực phẩm tuyệt vời đối với chúng là mà còn là một dạng vi sinh vật của chúng ta. Chúng không chỉ giúp làm chậm quá trình hấp thu đường, chất béo và cholesterol qua niêm mạc ruột mà còn khuyến khích sự phát triển và hoạt động của các vi khuẩn có lợi. Thực phẩm giàu vi khuẩn, giàu chất xơ, giảm cholesterol bao gồm ngũ cốc nguyên hạt (như yến mạch) và các loại trái cây và rau khác nhau.
⦁ Polyphenol thực vật: Đây là các phân tử thực vật được biết đến với đặc tính chống oxy hóa và có thể hỗ trợ quá trình chuyển hóa và bài tiết cholesterol. Hãy nghĩ đến trà xanh, trái cây sáng màu và rau, cũng như rượu vang đỏ (chỉ một chút thôi).
⦁ Probiotic: Lợi khuẩn có thể được tìm thấy trong thực phẩm lên men như sữa chua và cũng có thể được bổ sung bằng các sản phẩm như men vi sinh. Cả hai nguồn thức ăn chứa lợi khuẩn này đều cho thấy lợi ích trong việc hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột và cholesterol lành mạnh. Các loài có lợi bao gồm Bifidobacterium longum, Infantis và Bifidobacterium breve cũng như Lactobacillus plantarum.
Ngày càng có nhiều bằng chứng chứng minh cho mối liên hệ giữa vi sinh vật đường ruột và cholesterol. Đây là lý do khiến việc chăm sóc hệ vi sinh đường ruột của bạn rất quan trọng.
Tài liệu tham khảo:
[1] Kriaa A, Bourgin M, Mkaouar H, Jablaoui A, Akermi N, Soussou S, Maguin E, Rhimi M. Microbial reduction of cholesterol to coprostanol: an old concept and new insights. Catalysts. 2019 Feb;9(2):167.
[2] Elshourbagy NA, Meyers HV, Abdel-Meguid SS. Cholesterol: the good, the bad, and the ugly-therapeutic targets for the treatment of dyslipidemia. Medical Principles and Practice. 2014;23(2):99-111.
[3] Singh RK, Chang HW, Yan DI, Lee KM, Ucmak D, Wong K, Abrouk M, Farahnik B, Nakamura M, Zhu TH, Bhutani T. Influence of diet on the gut microbiome and implications for human health. Journal of translational medicine. 2017 Dec;15(1):1-7.
[4] Rajkumar H, Mahmood N, Kumar M, Varikuti SR, Challa HR, Myakala SP. Effect of probiotic (VSL# 3) and omega-3 on lipid profile, insulin sensitivity, inflammatory markers, and gut colonization in overweight adults: a randomized, controlled trial. Mediators of inflammation. 2014 Oct;2014.
[5] Chambers KF, Day PE, Aboufarrag HT, Kroon PA. Polyphenol effects on cholesterol metabolism via bile acid biosynthesis, CYP7A1: a review. Nutrients. 2019 Nov;11(11):2588.
