Probiotic hay còn gọi là men vi sinh là những vi sinh vật mang lại lợi ích sức khỏe cho vật chủ của chúng. Chúng là những lợi khuẩn mà bạn nên bổ sung vào hệ tiêu hóa của mình vì nó sẽ giúp cải thiện khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng giúp cho bạn có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh và sức khỏe được cải thiện đáng kể.
Các lợi khuẩn sẽ hỗ trợ các cơ quan của hệ tiêu hóa khỏe mạnh từ miệng đến ruột và giúp kiểm soát hạn chế sự sinh sôi của các vi sinh vật có hại. Ở liều dùng thích hợp trong khoảng 1-10 tỷ/ngày, probiotic có tác dụng phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh đường tiêu hóa.
Probiotic xuất hiện tự nhiên và có thể phân lập từ thực phẩm lên men và sữa, nhưng cũng có thể được sản xuất thương mại dưới dạng sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, thức ăn bổ sung...
Probiotic đã được nghiên cứu và chứng minh có thể giúp giải quyết các vấn đề về tiêu hóa do rối loạn hệ vi sinh đường ruột như: Tiêu chảy, táo bón, viêm đại tràng, không dung nạp lactose…
Probiotic nhìn chung hầu hết là an toàn cho người và kể cả động vật Dưới dây là một số cơ chế về tác dụng của probiotic ở các bệnh tiêu hoá khác nhau:
⦁ Táo bón: Táo bón có rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Những người bị táo bón có hệ sinh thái vi sinh vật trong ruột của họ khác với những người không bị táo bón. Điều chúng ta chưa hoàn toàn sáng tỏ là liệu táo bón có phải là nguyên nhân hay hậu quả của các hệ sinh thái khác nhau này hay không?
Probiotic tiết ra acid lactic giúp làm giảm độ pH trong ruột kết, và các chất khác có thể giúp phân mềm, xốp hơn, và di chuyển nhanh hơn. Tăng tổng hợp enzym, vitamin B và K xúc tác quá trình tiêu hoá thức ăn. Sản xuất acid lactic giảm pH đại tràng và các acid béo chuỗi ngắn dễ hấp thu ở các tế bào ruột kết. Tăng chuyển hóa muối mật, sterol và xenobiotic kích thích nhu động ruột. Tiết ra chất kháng khuẩn, cạnh tranh ức chế các vi khuẩn gây bệnh sinh độc tố. Kích thích tăng tổng hợp chất nhầy để bảo vệ tế bào đường ruột.
⦁ Tiêu chảy: Những người bị tiêu chảy thường do rối loạn hệ vi sinh đường ruột hoặc nhiễm các vi sinh vật gây bệnh qua đường ăn uống. Probiotic giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, làm giảm các triệu chứng của bệnh tiêu chảy cấp do ngộ độc thức ăn, các trường hợp tiêu chảy liên quan đến tác dụng phụ khi dùng kháng sinh liều cao hoặc kháng sinh dài ngày.
⦁ Biếng ăn: Trẻ bị biếng ăn có thể do nhiều nguyên nhân, và một trong các nguyên nhân chủ yếu là do hệ vi sinh đường ruột không khỏe mạnh. Probiotic tiết ra các enzym tiêu hoá giúp phân huỷ chất đạm, tinh bột, chất béo thành các chất dinh dưỡng dễ hấp thu, và tiết ra các vitamin cũng như các vi lượng khác, nhờ đó trẻ cảm thấy ngon miệng, không bị đầy bụng.
Probiotic nào sẽ tốt cho sức khỏe tiêu hóa?
Không phải tất cả các sản phẩm probiotic trên thị trường và không phải các chủng probiotic đều có tác dụng như nhau, và cần có các nghiên cứu khoa học để hiểu được lợi ích của từng loại sản phẩm, của từng chủng vi khuẩn khi thương mại hoá. Hầu hết các nghiên cứu về an toàn và tác dụng của probiotic được thực hiện với các chủng thuộc loài như:
⦁ Lactobacillus acidophilus
⦁ Lactobacillus casei
⦁ Bifidobacterium bifidum
⦁ Bacillus clausii
⦁ Bacillus subtilis
⦁ Bacillus coagulans
Vì probiotic được dùng bằng đường uống, hiệu quả của chúng phụ thuộc vào khả năng chịu đựng trong môi trường axit rất mạnh của dạ dày. Probiotic có khả năng kháng axit tốt nhất sẽ đi qua dạ dày của bạn vẫn còn nguyên vẹn và di chuyển vào ruột, nơi các chất dinh dưỡng được hấp thụ, để phát huy tác dụng. Ruột là nơi mà probiotic thực hiện hầu hết các chức năng phòng bệnh và hỗ trợ điều trị của chúng.
Các loài vi khuẩn Bacillus an toàn được sử dụng thương mại làm chế phẩm sinh học vì chúng có đầy đủ các đặc tính lợi khuẩn tiềm năng. Bào tử lợi khuẩn Bacillus đã thu hút sự chú ý ngày càng tăng của các nhà nghiên cứu như là chế phẩm sinh học hiệu quả để phòng ngừa và điều trị nhiễm trùng đường ruột.
Một trong những ưu điểm của việc sử dụng bào tử Bacillus là khả năng duy trì sự sống trong các điều kiện bất lợi như nhiệt độ cao, tia UV trong suốt thời gian dài của quá trình bảo quản và lưu thông sản phẩm. Bào tử lợi khuẩn Bacillus có khả năng chống lại các điều kiện khắc nghiệt của đường tiêu hóa như độ pH thấp của dạ dày, muối mật... để đi đến ruột non nơi nó có khả năng nảy mầm thành tế bào có hoạt tính và điều chỉnh khả năng miễn dịch của vật chủ.
Bên cạnh đó, vi khuẩn Bacillus còn có khả năng tiết các chất kháng khuẩn và cạnh tranh môi trường sống, ức chế và diệt hại khuẩn gây bệnh đường tiêu hóa, tổng hợp được các vitamin (B, K) và các enzyme đường tiêu hoá cần thiết cho cơ thể, kích thích miễn dịch tự nhiên giúp tăng sức đề kháng của cơ thể.
Trong số các loài Bacillus, B. clausii, B. subtilis, B. coagulans được nghiên cứu sâu nhất về an toàn và tác dụng. Một số sản phẩm probiotic dạng bào tử lợi khuẩn của ba loài vi khuẩn này đã được chứng minh có tác dụng chống rối loạn tiêu hoá do tác dụng phụ liên quan đến kháng sinh, hỗ trợ điều trị tiêu chảy cấp, giúp tăng cường sức đề kháng-giảm táo bón và biếng ăn, hỗ trợ giảm viêm đại tràng…
